در جانداران پرسلولی(پریاخته‌ایی)، سلول‌ها قابلیت کار به صورت مجزا و جدا از یکدیگر را ندارند، بنابراین به ساز و کاری نیاز است که رابط میان سلول‌ها در سراسر بدن با مسافت‌های طولانی و زیاد باشد. این رابط میان سلول‌ها هورمون نام دارد که میان سلول‌ها ارتباط برقرار می‌کند، هورمون‌ها با دریافت دستور بر روی اندام هدف تاثیر گذاشته یا عملکرد آن اندام را کنترل می‌کنند. برای بررسی انواع هورمون ها زیست یازدهم با زیست پلاسم در این مقاله همراه باشید.
هورمون چیست؟
هورمون‌ها، ساخته شده از پروتئین و استروئیدها هستند که نوعی ماده شیمیایی محسوب می‌شوند. هورمون‌ها از غدد ترشح می‌شوند و بر روی اندام هدف تاثیر میگذارند، هورمون‌ها توسط ارتباط میان دستگاه درون ریز و سلول‌های دستگاه عصبی از غدد ترشح می‌شوند.
میزات ترشح هورمون‌ها با پیروی از هیپوفیز که خود تحت فرمان هیپوتالاموس می‌باشد کنترل می‌شود و میزان ترشح هورمون توسط هیپوفیز کنترل می‌شود.
اندام هدف چیست؟
اندام‌های هدف اجتماعی از سلول‌ها هستند که به نوعی خاص از هورمون‌ها حساس هستند، اندام‌های هدف می‌توانند بر محرک‌های چه داخلی و چه خارجی حساس باشند.
انواع هورمون ها زیست یازدهم
انواع هورمون ها زیست یازدهم را می‌توان به روش‌های مختلفی طبقه بندی کرد:
- هورمون‌های استروییدی مانند هورمون‌های جنسی، آمینواسیدی(پروتئینی)، هورمون‌هایی برگرفته شده از اسیدهای چرب و هورمون‌های پپتیدی
- بر اساس اندام تولید کننده هورمون در بدن مانند: هورمون‌های تیروئیدی، هورمون‌های غدد فوق کلیه، هورمون‌های جنسی، هورمون‌های هیپوفیزی و…
- بر اساس محل ترشح هورمون: غدد درون ریز مانندهیپوتالاموس، تیروئید، هیپوفیز، در معده از دوازدهه(ابتدای روده باریک)، اپی فیز، کبد، تخمدان‌ها در زنان، غدد برون ریز مانند غدد بزاقی دهان، اشکی، پستانی(در زنان)، پانکراس، کبد و بیضه‌ها( در مردان).
موارد بالا انواع هورمون‌ها زیست یازدهم می‌باشند که بر اساس نوع هورمون، محل ترشح و اندام ترشح کننده آن هورمون، برای درک بهتر طبقه بندی شده‌اند.
هورمون استرائیدی چیست؟
این هورمون‌ها تشکیل شده از کلسترول‌ها هستند، از این نوع هورمون می‌توان به هورمون‌های غدد فوق کلیه(کورتیزول و آلدوستورن)، هورمون‌های ترشح شده از تخمدان( استروژن و پروژسترون)، هورمون بیضه‌ها تستوسترون به طور کلی هورمون‌هایی که در تولید مثل نقش دارند و متابولیسم‌ها و ویتامینD جزو هورمون‌های استروئیدی هستند.
هورمون پپتیدی چیست؟
هورمون‌های پروتئینی یا هورمون‌های پپتیدی متشکیل شده از مولکول‌های پپتیدی یا پروتئینی می‌باشند. هورمون‌هایی که از 199 آمینواسید تشکیل شده باشند در این دسته قرار می‌گیرند، در حالت پروتئینی طول زنجیره آمینواسیدی بلندتر می‌باشد. این هورمون‌ها بر روی دستگاه درون ریز تاثیر میگذارند. هورمون‌های رشد، انسولین و هورمون ضد بارداری نوعی هورمون پپتیدی می‌باشد.
جمع بندی انواع هورمون ها زیست یازدهم
- انسولین در خون
- گلوکاگون افزاینده قند در خون
- هورمون‌های استروژن، پروژسترون و تستوسترون( هورمون‌های جنسی)
- هورمون رشد(تاثیر گذاری بر روی صفحه رشد در استخوان‌ها)
- رنین
- آلدسترون
- هورمون ضد ادراری
- اکسی توسین
- پرولاکتین
هورمون‌های بالا جمع بندی نمونه‌ای از انواع هورمون‌ها زیست یازدهم می‌باشند که برای درک و فهم بهتر به صورت خلاصه و طیقه بندی برای شما گردآوری شده‌اند.
گیرنده‌های هورمون
هورمون‌ها برای تاثیر گذاری بر روی اندام هدف نیازمند به وجود گیرنده بر سطح سلول هستند. سلول‌هایی که فاقد گیرنده باشند تحت تاثیر فرمان آن هورمون قرار نمی‌گیرند و تغییری بر روی آن‌ها رخ نمی‌دهد. گیرنده‌های هورمون در غشای سلول، سیتوپلاسم سلول و یا در هسته سول قرار دارد.
گیرنده در غشا یا سطح سلول
این نوع گیرنده‌ها مخصوص هورمون‌های پپتیدی می‌باشند. در سلول‌هایی که گیرنده را در سطح سلول یا غشای خود دارند پذیرای هورمون‌های پپتیدی هستند.
گیرنده داخل سیتوپلاسم سلول
هورمون‌های استروئیدی، زمانی که می‌خواهند بر روی سلولی تاثیر بگذارند باید از غشای آن سلول گذر کرده و وارد محیط سیتوپلاسم آن سلول شوند و در نهایت بر روی گیرنده آن سلول که واقع در سیتوپلاسم است تاثیر بگذارند.
گیرنده در درون هسته
در برخی از سلول‌ها گیرنده در درون هسته آن سلول واقع شده است، هورمون برای تاثیر گذاری بر روی آن سلول باید از غشای سلول و سیتوپلاسم آن سلول عبور کرده و به هسته برسد و بر روی گیرنده‌ی سلول که در هسته واقع شده است تاثیر بگذارد.
تاثیر گذاری بیشتر هورمون بر سلول
برای تاثیر گذاری بیشتر و بهتر هورمون‌ها بر روی سلول تعداد گیرنده‌های سلول تاثیر بسیار زیادی دارد، برخی از هورمون‌ها باعث کاهش یا افزایش تعداد گیرنده‌ها می‌شوند.
سوالات شما
- جنس هورمون‌ها از چیست؟
هورمون‌های مواد شیمیایی در بدن می‌باشند که از جنس پروتئین و استروئید می‌باشند.
- فرق هورمون‌ها در چیست؟
عمدتا فرق هورمون‌ها در جنس و قرار گیری محل گیرنده آن‌ها در سلول‌ها می‌باشد.
- در حالت پپتیدی، هورمون چگونه است؟
در حالت پپتیدی طول زنجیره آمینواسیدی که متشکل از پروتئین ایست در بلندترین حالت قرار دارد.
- هورمون‌هایی که باید بر گیرنده‌های درون سلول تاثیر بگذارند چگونه عمل می‌کنند؟
این نوع هورمون‌ها که گیرنده‌شان در درون سلول قرار داردن موظف هستند از دیواره سلول عبور کنند تا به گیرنده سلول برسند و تاثیر بگذارند.
شناخت هر هورمون و به خاطر سپردن عملکردهای هر یک و آشنایی با تفاوت هریک با دیگری امری بسیار ضروری و مهم در تکنیک‌های تست زنی می‌باشد. گروه آموزشی زیست پلاسم برای شناخت بیشتر و بهتر انواع هورمون‌ها زیست یازدهم در کنار شما است تا به بهترین و بالاترین درصدها در درس زیست شناسی برسید.
